به نقل از «ايتنا»

شگفتی دانشمندان از انفجاری که در اثر برخورد یک ابر عظیم گازی به یک سیاهچاله رخ داد

تاریخ انتشار: ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۷۵۲۱۱۲

ایتنا - دانشمندان هنوز به‌طور دقیق نمی‌دانند خاستگاه بزرگ‌ترین انفجاری که تاکنون در فضا کشف و مشاهده شده است کجا است.
این انفجار تقریبا از هرچیزی که تاکنون دیده شده، درخشان‌تر بوده و سال‌ها طول کشیده و این آن را به شدیدترین رویدادی از این دست تبدیل کرده است که دانشمندان شاهدش بوده‌اند.

این انفجار بیش از سه سال است که ادامه دارد و در فاصله تقریبا هشت میلیارد سال دورتر اتفاق افتاده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گزارش ایتنا و به نقل از ایندیپندنت، ستاره‌شناسان برای این انفجار توضیحات احتمالی بسیاری را ارائه کرده‌اند. برای مثال، این انفجار ممکن است یک ابر گازی عظیم باشد که یک سیاهچاله آن را تکه‌پاره کرده است. اما هیچ چیز در چنین مقیاسی پیش از این مشاهده نشده بود و این انفجار ممکن است کلا از چیز دیگری ناشی شده باشد.

این انفجار بیش از ۱۰ برابر از هر ابرنواختر شناخته‌شده و سه برابر از درخشان‌ترین رویداد اختلال کشندی که در آن یک ستاره در یک سیاهچاله کلان‌جرم سقوط می‌کند، درخشان‌تر است.

این انفجار که با نام ای‌تی۲۰۲۱ال‌دبلیواکس (AT2021lwx) شناخته می‌شود، زمانی رخ داد که کیهان حدود شش میلیارد سال سن داشت و شبکه‌ای از تلسکوپ‌ها همچنان آن را آشکار و شناسایی می‌کنند.

ستاره‌شناسان به سرپرستی دانشگاه ساوت‌همپتون بر این باورند که این انفجار حاصل یک ابر گازی عظیم است که احتمالا هزاران بار بزرگ‌تر از خورشید ما است و یک سیاهچاله کلان‌جرم آن را پاره‌پاره کرده است.

تکه‌هایی از این ابر بلعیده می‌شوند و از میان بقایای آن و همچنین به درون یک «دونات» غبارآلود عظیم که سیاهچاله را احاطه کرده است، امواج شوک می‌فرستند.

پژوهشگران می‌گویند چنین رویدادهایی بسیار نادرند و پیش از این چیزی در این مقیاس مشاهده نشده است.

ستاره‌شناسان سال گذشته، شاهد درخشان‌ترین انفجار ثبت‌شده بودندــ یک انفجار پرتو گاما به نام جی‌آربی۲۲۱۰۰۹‌ای (GRB 221009A).

اگرچه این انفجار درخشان‌تر از ای‌تی۲۰۲۱ال‌دبلیواکس بود، تنها مدت زمان کوتاهی ادامه پیدا کرد؛ به این معنی که انرژی کلی که انفجار ای‌تی۲۰۲۱ال‌دبلیواکس آزاد کرد، با اختلاف بسیار بیشتر بود.

 

ای‌تی۲۰۲۱ال‌دبلیواکس را نخستین بار تجهیزات بررسی اجرام گذرای تسویکی (ZTF) در کالیفرنیا در سال ۲۰۲۰ کشف کرد و به دنبال آن سامانه هشدار نهایی برخورد سیارک به زمین (ATLAS) مستقر در هاوایی آن را شناسایی کرد.

اما ابعاد این انفجار تاکنون مشخص نشده بود.

دکتر فیلیپ وایزمن، پژوهشگر دانشگاه ساوت‌همپتون، که این پژوهش را سرپرستی کرد، گفت: «ما به طور تصادفی به این موضوع برخورد کردیم؛ زمانی که الگوریتم جست‌وجوی ما وقتی که در جست‌وجوی نوعی ابرنواختر بودیم، جلب‌توجه کرد.»

«اغلب ابرنواخترها و رویدادهای اختلال کشندی تنها چند ماه پیش از محو شدن طول می‌کشند. پرنور بودن چیزی به مدت دو سال و اندی بسیار غیرعادی بود.»

تیم پژوهشی ساوت‌همپتون بر این باور است که محتمل‌ترین توضیح برای علت انفجار ابر بسیار بزرگی از گاز (عمدتا هیدروژن) یا غبار است که از مدار خود به دور سیاهچاله خارج شده و به‌سرعت به درون آن افتاده است.

دکتر وایزمن افزود: «ما امیدواریم که با تجهیزات جدید، مانند پیمایش میراث فضا و زمان رصدخانه ورا روبین (LSST)، که در چند سال آینده آنلاین می‌شود، رویدادهای بیشتری از این دست را کشف کنیم و درباره آن‌ها بیشتر بدانیم.»

«ممکن است این رویدادها، با اینکه بسیار نادرند، به قدری پرانرژی باشند که فرایندهای اصلی در چگونگی تغییر مراکز کهکشان‌ها در طول زمان به شمار بروند.»

منبع: ايتنا

کلیدواژه: سیاهچاله فضا ناسا یک سیاهچاله درخشان تر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.itna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ايتنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۷۵۲۱۱۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

دنباله‌داری که هنوز نیامده سر و صدا به پا کرد

ستاره‌شناسان به تازگی دنباله‌داری را کشف کرده‌اند که وقتی سال آینده در آسمان نمایان شود می‌تواند از بسیاری از ستاره‌ها درخشان‌تر باشد.

به گزارش ایسنا، اخترشناسان دنباله‌دار جدیدی را کشف کرده‌اند که پتانسیل آن را دارد که خبر مهم سال آینده باشد. اگرچه این دنباله‌دار که C/۲۰۲۳ A ۳ یا «سوچینشان-اطلس» (Tsuchinshan–ATLAS) نامیده می‌شود هنوز بیش از ۱۸ ماه تا نزدیک‌ترین فاصله‌اش به زمین و خورشید باقی مانده است، اما در حال حاضر در رسانه‌های اجتماعی سر و صدا به پا کرده است و مقالات خوش‌بینانه‌ای درباره اینکه چگونه می‌تواند منظره‌ای تماشایی ایجاد کند نوشته شده است.

معرفی دنباله‌دار سوچینشان-اطلس

هر ساله، چند ده دنباله‌دار جدید کشف می‌شود. دنباله‌دار‌ها گلوله‌های برفی هستند که در مسیر‌های بسیار طولانی به دور خورشید حرکت می‌کنند. اکثریت قریب به اتفاق آن‌ها آنقدر ضعیف هستند که با چشم غیر مسلح نمی‌توان آن‌ها را مشاهده کرد. اما شاید یک دنباله‌دار در سال آینده به لبه دید با چشم غیر مسلح نزدیک شود.

گاهی اوقات، یک دنباله‌دار بسیار درخشان از راه می‌رسد. از آنجا که دنباله دار‌ها اجرامی با زیبایی زودگذر و گذرا هستند، کشف یک دنباله‌دار درخشان همیشه هیجان‌انگیز است.

دنباله‌دار سوچینشان-اطلس مطمئنا یک گزینه مناسب است. این دنباله‌دار که به‌طور مستقل توسط ستاره‌شناسان رصدخانه کوه بنفش در چین و سامانه آخرین هشدار برخورد زمینی سیارک کشف شد، در حال حاضر بین مدار مشتری و زحل، در فاصله یک میلیارد کیلومتری زمین قرار دارد و به سمت داخل در حال حرکت است و در مداری حرکت می‌کند که در ماه سپتامبر سال ۲۰۲۴ آن را به فاصله ۵۹ میلیون کیلومتری از خورشید می‌رساند.

این حقیقت که این دنباله‌دار در حالی که بسیار دور است پیدا شده، بخشی از دلیل هیجان ستاره‌شناسان است. اگرچه در حال حاضر نور آن بیش از حد ضعیف است که با چشم غیر مسلح بتوان دید، اما برای جرمی بسیار دور از خورشید درخشان است؛ و مشاهدات نشان می‌دهد که مداری را دنبال می‌کند که می‌تواند به آن اجازه دهد واقعا تماشایی شود.

دستور العملی برای عظمت دنباله‌دار

وقتی دنباله‌دار‌ها به خورشید نزدیک‌تر می‌شوند، گرم می‌شوند و یخ‌های سطح آن‌ها بخار می‌شود. این گاز که از سطح دنباله‌دار فوران می‌کند، گرد و غبار را با خود حمل می‌کند و هسته را در ابری غول‌پیکر از گاز و غبار که گیسو نامیده می‌شود، می‌پوشاند و سپس توسط باد خورشیدی، گیسو از خورشید دور می‌شود و در نتیجه یک دُم مستقیما به سمت خورشید قرار می‌گیرد.

هر چه یک دنباله دار به خورشید نزدیک‌تر شود، سطح آن داغ‌تر و فعال‌تر می‌شود. از نظر تاریخی، اکثریت درخشان‌ترین و دیدنی‌ترین دنباله‌دار‌ها مدار‌هایی را دنبال کرده‌اند که آن‌ها را به خورشید نزدیک‌تر از مدار زمین کرده است.

به نظر می‌رسد که این دنباله‌دار هسته بزرگی دارد که آن را درخشان‌تر می‌کند و به اندازه کافی روشن است که بتوان آن را تا این اندازه دور از خورشید کشف کرد. قرار است یک برخورد بسیار نزدیک با ستاره ما داشته باشد و سپس تقریبا مستقیم از بین زمین و خورشید عبور کند و تنها دو هفته پس از حضیض یعنی نزدیک‌ترین حالتش به خورشید به فاصله ۷۰ میلیون کیلومتری از ما برسد. هر چه یک دنباله‌دار به زمین نزدیک‌تر شود، برای ما درخشان‌تر خواهد بود.

نفرین پیشگویی

پیش‌بینی رفتار دنباله دار‌های تازه کشف شده یک بازی خطرناک است. برخی ممکن است دیدنی و جذاب باشند، در حالی که برخی پیش‌بینی‌ها شکست می‌خورند.

برای مثال، دنباله‌دار کوهوتک در سال ۱۹۷۳ را در نظر بگیرید. این دنباله‌دار مانند سوچینشان-اطلس، به‌طور غیرمعمولی دور از خورشید کشف شد و در مداری نزدیک به ستاره ما حرکت می‌کرد. ستاره شناسان به مردم وعده «دنباله دار قرن» را دادند و پیش بینی کردند کوهوتک می‌تواند به اندازه کافی درخشان شود که در روز روشن دیده شود.

اما کوهوتک همانطور که به سمت خورشید می‌چرخید، روشن شد، اما آهسته‌تر از حد انتظار. به جای اینکه در روز روشن قابل مشاهده باشد، فقط به اندازه درخشان‌ترین ستاره آسمان روشن شد و پس از حضیض به سرعت محو شد. اگرچه این هنوز هم نمایش خوبی بود، اما دنباله دار قرن نبود. به دلیل تبلیغات زیاد، بسیاری به کوهوتک لغب یک ناامیدی تماشایی را دادند.

این احتمال وجود دارد که سوچینشان-اطلس، مانند دنباله دار کوهوتک، برای اولین بار به درون منظومه شمسی نزدیک شود. ما هنوز مطمئن نیستیم، اما اگر اینطور باشد، ممکن است کمتر از آنچه پیش‌بینی می‌شد تماشایی باشد.

وقتی همه چیز به هم می‌ریزد

این می‌تواند حتی بدتر نیز باشد. دنباله دار‌ها مستعد فاجعه هستند. آن‌ها اغلب تکه تکه می‌شوند، از هم می‌پاشند و به طرز شگفت انگیزی متلاشی می‌شوند. آن‌هایی که برای اولین بار وارد منظومه شمسی داخلی می‌شوند، به طور ویژه‌ای شکننده هستند.

برای مثال زمانی که دنباله‌دار سوان (SWAN) کشف شد، امیدوارکننده به نظر می‌رسید و تصور می‌شد در ماه مه سال ۲۰۲۰ با چشم غیر مسلح دیده شود. اما با نزدیک شدن به خورشید، ناگهان درخشان شد، سپس شروع به محو شدن کرد. در زمانی که باید درخشان‌ترین حالت آن می‌بود، تماما ناپدید شد و در مقابل چشمان ما از پاشید.

آیا سوچینشان-اطلس ارزش انتظار را دارد؟

ما به طور قطع نمی‌دانیم که دنباله‌دار سوچینشان-اطلس تماشایی خواهد بود یا خیر. ممکن است از هم بپاشد و کمتر روشن شود، یا ممکن است ما را غافلگیر کند؛ و حتی می‌تواند بیش از حد انتظار روشن شود و یک منظره شگفت‌انگیز در آسمان صبح در اواخر ماه سپتامبر و اوایل ماه اکتبر سال ۲۰۲۴ ایجاد کند.

اما ما نمی‌دانیم. ما اولین نکات را در ماه‌های آینده دریافت خواهیم کرد. با ردیابی نحوه درخشان شدن ستاره دنباله‌دار در حین حرکت آن به سمت خورشید، اولین نشانه‌های خود را در مورد سرنوشت واقعی آن به دست خواهیم آورد و بنابراین فعلا باید منتظر بمانیم.